پرورش عقرب کـه امروزه در تمام جهان رواج دارد می تواند سود خوبی برای شـما داشته باشد زیرا کـه خیلی ها حاضرند برای زهر عقرب پول خوبی پرداخت کنند، هر گرم = ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان! اما انجام اینکار چگونه ممکن اسـت؟ چـه خطراتی دارد و از کجا باید شروع کرد؟
پرورش عقرب در ایران بـه ویژه در مناطق کویری کشور بدلیل مساعد بودن شرایط محیطی پرورش این جانور میتواند بـه یکی از مشاغل مفید تبدیل شود و بـه رفع مشکل بیکاری دراین مناطق کمک قابل توجهی نماید. در ایران بیش از ۶۰ گونه عقرب وجوددارد کـه زهر ۴ نوع آن ارزشمند و دارای خواص درمانی اسـت.جالب اسـت بدانید از هر ۱۵۰ هزار شماره عقرب بطور میانگین ۲۵ گرم زهر خشک عقرب بـه دست می آید و هر گرم زهر عقرب هفتاد تا هشتاد میلیون تومان بـه تناسب غلظت آن خریده میشود. بنابر این درصورت آشنایی با نحوه صحیح پرورش و نگهداری عقرب درآمدزایی از زهر عقرب در انتظار میباشد.
پرورش عقرب باید در جعبههای شیشهای کـه با ظروف پلاستیکی با دربهای محکم گرد آوری میشوند، باشد. عقربها بـه سرعت تکثیر می شوند ودر هر بار شمار زیادی کژدم «رقمی معادل صد عقرب»متولد میشود؛ فصل خرید عقربها از مهر ماه تا اواسط اردیبهشت اسـت. شرایط نگه داری عقربها بـه شرح زیر میباشد:
دما:
دمای مناسب برای پرورش عقرب بین ۲۱ تا ۳۲ درجه سانتیگراد اسـت. هم چنین لازم اسـت برخی مواقع این دما تا ۳۷ درجه سانتیگراد نیز بالا رود. بطور کلی دمای متغیر محیط برای تنظیم دمای بدن عقربها لازم اسـت، از این رو داشتن یک سیستم گرمایشی در محل نگه داری ضروری اسـت.
تغذیه:
برای تغذیه عقربها میتوان از حشرات کوچکی نظیر کرم خاکی یا جیرجیرک استفاده نمود. هم چنین دادن مواد تقویتی نیز هفتهای چند بار بـه عقربها توصیه میشود. لازم بـه ذکر اسـت با توجه بـه اینکـه عقربها در شب غذا میخورند، شرایط تغذیه رابه گونه ای فراهم کنید کـه با طبیعت این جانور هماهنگ باشد.
نور:
عقربها محیط تاریک را میپسندند بنابر این نوردهی چندانی مورد نیاز نیست. دقت داشته باشید کـه فضاهای مربوط بـه تهویه را حتماً با توریهای دارای سوراخ ریز بپوشانید، زیرا عقربها از هر سوراخی برای فرار استفاده میکنند. هم چنین بهتر اسـت از یک دوره روشنائی و تاریکی متناوب برای محیط نگه داری عقرب استفاده کنید کـه زمان تاریکی آن اندکی از زمان روشنائی بیشتر باشد.
آب:
نیاز آبی بدن عقرب بسیار پایین ست، با این وجود لازم اسـت یک ظرف آب کم عمق «آن قدر کـه عقرب در آن غرق نشود» نیز در محیط نگه داری عقرب قرار داده شود.
محل نگهداری:
برای پرورش عقرب، باید از محلهای سرپوشیده استفاده کنید. بعنوان مثال میتوانید یک تانک «مخزن» کوچک شیشه ای رو درنظر بگیرید، قسمت پایینی تانک باید با شن بیابانی یا شنهای ساحلی پر شود. لازم اسـت تانک دارای تهویه مناسب باشد و مواردی مثل کنده درخت و ظرف آب کم عمق نیز بـه رشد بهتر عقربها کمک میکند. هم چنین تامین گرما و رطوبت مناسب یک مسئله حیاتی برای پرورش عقرب میباشد.
زهر عقرب از خواص درمانی و دارویی بسیاری برخوردار اسـت ودر دکتری و داروسازی ازآن استفاده فراوان میشود. زهر این جانوران کوچک از ترکیبات شیمیایی متنوعی تشکیل شده اسـت کـه هر کدام خواص درمانی متفاوتی دارد. بعضی از اجزای سمی عقرب، برای درمان بیماری های اتوایمیون «بیماری هایی کـه ناشی از کارکرد غلط سیستم ایمنی بدن اسـت» نظیر:
ام اس، لوپوس، بیماری کورن، پسوروزیازیس و آرتریت روماتوئید، کولیت زخمدار، بیماری التهاب روده بزرگ، سیروز صفراوی، دیابت نوع ۱ و ۲ و بعضی دیگر مورد توجه قرار گرفته اسـت. هم چنین از زهر عقرب میتوان بر علیه انواع تومورهای بدخیم، سرطان بافت همبند، تومورهای مغزی و نخاعی، سرطان پستان و هم چنین در تشخیص سرطان های ریه، پوست، مری، گردن رحم و کولون استفاده نمود.
پرورش عقرب ایرانی شاید برای تعداد زیادی از مردم کار عجیب غریبی بنظر برسد. با این حال اینکار هم اکنون در کشور مـا و سایر کشورها در حال انجام اسـت. مسلما پرورش عقرب سیاه برخلاف ماکیان یا گوسفند و گاو بـه منظور استفاده از گوشت این جانور انجام نمی شود. بلکه این زهر عقرب اسـت کـه در پرورش این جانور نقش مهم و کلیدی ایفا می کند. زهر عقرب از قیمت بالایی برخوردار اسـت.
افراد زیادی در جهان خواهان آن هستند. مهمترین دلیل برای توجیه خطرات پرورش این جانور را هم می توان همین موضوع قلمداد کرد. بدلیل آن کـه کژدم ها موجودات چندان بزرگی نیستند، برای نگه داری انها نیاز بـه مکان گستردهای نخواهد بود. گذشته ازآن تعداد افرادی کـه در حال حاضر بـه پرورش عقرب سیاه در ایران مشغول هستند چندان پرشمار نیست.
عقرب های ایرانی گزنده ترین عقرب ها در جهان هستند. مأوای این موجودات در بیابان هاست، در دشت کویر و دشت لوت زیاد به چشم می خورند و همینطور در خوزستان، که سرزمین عقرب هاست و مهلک ترین عقرب های سمی در اینجا ریست می کنند. شاید شما هم یکی از مخاطبان خبرهای تاسفبار در مورد مرگ کودکان در خوزستان باشید. پایان هایی که متهم اصلی اش گزش عقرب در بیماران عقرب گزیدگی شده است. در خوزستان دو گونه عقرب خطرناک با عنوان «خوزستانوس» و «ایرانوس» زیست می کنند که به آنها عقرب های دم طلایی و عقرب های سیاه هم می گویند. جالب است بدانید که ایرانوس و خوزستانوس به نام عقرب ایرانی در لیست بندپایان سمی دنیا به ثبت رسیده است.
عقرب دم پهن ایرانی از خطرناکترین عقربهای ایران است که چهره خشنی دارد و در لابه لای سنگها و باقی مانده گیاهان زندگی میکند و از تمام سطوح به جز شیشه میتواند بالا برود. این نوع موجود موشها و مارمولکها را میکشد و از مایعات بدن آنها تغذیه میکند. در صورت نیش زدن به انسان، شخص دچار اختلال در سیستم عصبی میشود و روی قلب او نیز تاثیرمیگذارد.
با جستجوی اندک در صفحات مجازی فیسبوک در هرات، به خریداران و فروشندهگان کژدم سیاه برمیخوریم. اغلب این فروشندهگان و خریداران هویت خود را به سختی فاش میکنند.
هنوز کسی به گونهی کامل از این تجارت رمزآلود و مخفی اطلاعات درستی به دست نمیدهد، اما روشن است که نرخ بالایی برای هر عقرب سیاه ۱۵ گرامی وجود دارد. عقرب ها بنا بر تیرهگی رنگ و وزن خود و توافق دو طرف خریدار و فروشنده معامله میشوند، اما کمترین نرخ برای یک عقرب ۱۵ گرامی در بازار مخفی هرات، ۳۵۰۰ دالر امریکایی است. هرچه عقرب بزرگتر، سنگینتر و سیاهتر باشد، نرخ آن بالاتر میرود. به قول فروشندهگان یک عقرب سیاه ۹۰ گرامی حتا به ۱۲۰ هزار دالر هم به فروش رسیده است.
جنس تجارت این روزها در هرات متفاوتتر از گذشته است.
در مرکزیترین نقطهی شهر به ملاقاتش رفتم. او یک فارم پرورش عقرب داشت و به قول خودش برای هر عقرب ۱۰ گرامی تا ۱هزار دالر سرمایهگذاری کرده بود. او گفت که از معاملهی عقرب سیاه پول خوبی به جیب زده است و ادامهی این قضیه به نفعش تمام میشود. با فرد دومی که ملاقات کردم، در نخست مرا مورد بازرسی بدنی قرار داد و گفت که برای امنیت جان خودش دست به این کار میزند. او گفت که هر عقرب سیاه را با قیمتهای متفاوت و نظر به توافق با فروشنده میخرد و سپس آن را به یک خریدار عرب میفروشد. از هویت مرد عربتبار چیزی نگفت اما تأکید کرد که یک ترجمان هراتیالاصل دارد و با مشتریان بومی در ارتباط است. معامله با فرد عربتبار هم راه و رمز خاص خودش را دارد. هر کسی که حاضر به فروش عقرب سیاه باشد، عکسش را به رابط یا ترجمان فرد عرب میفرستد و در نهایت با اندکی چانهزنی، عرب فرد مورد اعتمادش را برای خرید عقرب میفرستد. عقرب سیاه بیشتر از ولایتهای فراه، نیمروز و ولسوالیهای غوریان و کهسان هرات شکار میشود، اما مرغوبترین و با ارزشترین آن از صحراهای خشک و سوزان ولایت فراه به دست میآید. چلپاسه هم مشتری دارد.
بازار خرید کژدم تنها در هرات داغ نیست که در ولایت فراه هم وضع به همین شکل است. در فراه اما از سالها به این طرف، عربهای قطری آزادانه به شکار انواع پرندهگان کمیاب نیز میپردازند. عربها با داشتن تجهیزات شکاری پیشرفته و حتا شاهین، دنبال پرندهی نادری به نام «طوقدار» استند. در دو سال گذشته بیش از ۲۰۰ عربتبار برای شکار این پرندهی کمیاب به ولایت فراه رفتهاند. در کنار اینها، فراه و هرات جاذبهی دیگری هم برای شکارچیان عربی دارند. برخی از کاربران صفحات اجتماعی در بدل نوعی مارمولک یا به گفتهی مردم «چلپاسه»ی سفید هم حاضر اند پول زیادی بپردازند. این تجارت شرط و شروط خاص خودش را دارد. مارمولک به وقتی ارزش دارد که سفید و دارای خطوط خاصی باشد. وزن آن هم مانند وزن عقرب سیاه قابل چانهزنی است. روند شکار خزندهگان و پرندهگان کمیاب در افغانستان سبب نگرانی فعالان محیط زیستی شده است. به باور کارشناسان محیط زیست، وجود هر نوع جنبندهای در خاک برای اکوسیستیم حیوانی، نباتی و آبی ضروری است. هرچند فعالان محیط زیست در هرات به این باور اند که دولت بیشتر درگیر امور نظامی و سیاسی است و کمتر توجهی برای حفظ محیط زیست و برخورد با شکارچیان غیر قانونی دارد، از نهادهای دولتی خواهان جلوگیری از شکار، تجارت و قاچاق غیرقانونی انواع حیوانات و خزندهها اند
کافیست یک بار واژه عقرب سیاه در جنوب کرمان را در اینترنت سرچ کنید بلافاصله عکسهای کودکان جنوب کرمان که طی سالهای اخیر قربانی نیش عقربها شده اند جلوی چشمتان قرار میگیرد، مرگ هر یک از این کودکان داستانی پر غصه از محرومیتهای مردم جنوب کرمان دارد، اکثر این کودکان در راه درمانگاهها و یا در نبود پادزهر و تاخیر در درمان و یا به دلیل خوددرمانی خانواده ها، جان داده اند، زندگی در خانههای کپری که از برگ درختان نخل ساخته میشود مهمترین عامل نیش عقربها است. دیوارهای خنک و مرطوب این سازههای چوبی مکان مناسب برای رشد و تولید مثل عقربهای سیاه و عقرب زرد است، اکثر کودکان قربانی نیش عقربها در روستاهای دور افتاده حتی پشه بندی برای رهایی از حشرات نداشته اند و بعد از عقرب گزیدگی ساعتهای پر التهابی را تا آخرین نفسشان سپری کرده اند و اگر پای درد دل والدین این کودکان بنشینید حرفهای زیادی برای گرفتن دارند. روستا نشین بودن تعداد بالایی از جمعیت جنوب کرمان دلیل این مخاطره است که هر سال در جنوب کرمان تکرار میشود، حدود یک میلیون نفر در ۷ شهرستان جنوب کرمان زندگی میکنند که شامل هفت شهر بزرگ و سه هزار و ۹۰۱ روستا میشود و نکته خیلی عجیب این است که از میان هزاران مورد عقرب گزیدگی که در این منطقه صورت گرفته است اکثرا کودکان زیر شش سال نیش عقرب را تجربه کرده اند.
عقرب سیاه به گزارش اداره حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان مهدی سراوانی اول روز دوشنبه در این باره اظهار داشت: نیروهای یگان حفاظت محیط زیست زابل با همکاری هنگ مرزی، این فرد را هنگام کنترل مسافران خروجی به سمت کشور افغانستان و در حالی که عقرب ها را در زیر قفس پرندگان تزئینی جاسازی کرده بود، دستگیر کردند. محیط زیست وی افزود: زنده گیری عقرب جهت فروش و به منظور استفاده های دارویی صورت میگیرد و هر گونه زنده گیری گونه های مذکور نیازمند مجوز زیست محیطی است. رئیس اداره حفاظت محیط زیست زابل افزود: زنده گیری عقرب و فروش آن در ایران طی سالهای اخیر پررونق بوده است. وی دلیل اصلی این امررا تبلیغات گمراه کننده در اینترنت عنوان و بیان کرد: متخلف مذکور به منظور تشکیل پرونده تحویل مراجع قضایی این شهرستان شد. سراوانی اول گفت: شکار و صید این نوع از گونه های جانوری در ایران ۳۰ تا ۵۰ میلیون ریال جریمه نقدی و یک تا ۶ ماه محکومیت کیفری دارد./
برای غذا دادن بـه عقربها نیز می توانید از انواع و اقسام حشرات مختلف استفاده کنید. علاوه بر آن موجودات کوچکی نظیر مارمولک یا مارهای ریز جثه هم می توانند غذای مناسبی برای عقربها باشند. عمل تغذیه عقربها طبق معمول بـه صورت هفتگی انجام میگیرد.
چگونگی تولید مثل عقرب ها
نوزادان عقرب بـه صورت زنده بدنیا می آیند و خبری از تخمگذاری برای تولید مثل نخواهد بود. فصل تولید مثل عقربها طبق معمول گرم ترین فصل سال اسـت.در واقع آن ها از نیمه های فصل تابستان تا اواسط فصل پاییز کـه هوا بطور کامل سرد نشده اسـت اقدام بـه جفتگیری و تولید مثل می کنند. بطور کل مدت باروری عقربها طبق معمول بین دو تا چهار ماه بـه طول خواهد انجامید.
زمان تولد نوزادان عقرب پس از هر جفت گیری نیز حداکثر ده روز خواهد بود. البته این رقم گاه بـه یک روز و حتی چند ساعت نیز کاهش می یابد. تعداد نوزاد عقرب های متولد شده در هر نوبت تولید مثل گاه بـه ۹۰ شماره میرسد. البته اگر بـه پرورش عقرب سیاه پرداختید و هر کدام از عقربهایتان کمتر از ۱۰ بچه بدنیا آوردند، نباید بـه آن ها خرده بگیرید. چرا کـه تعداد بچه عقربهای بدنیا آمده در هر نوبت میتواند حتی بـه اندازهی انگشتان یک دست نیز کاهش یابد. در عده ای از گونههای عقرب نوزادان از سر مادر خارج میشوند ودر گونههای دیگر نیز این عمل در نواحی دم صورت میگیرد. در هردو صورت هم بچه عقربها تا زمان رشد لازم در سطح پشتی بدن عقرب مادر جاخوش میکنند. این فرایند طبق معمول تا زمانی بـه طول میانجامد کـه بچه عقربها اولین پوستاندازی خودرا تجربه کرده و برای ورود بـه مرحلهی بعدی زندگی خود آماده شوند.